25 kwietnia 1974 - Rewolucja Goździków w sztuce ulicznej dzisiejszej Lizbony i wiecznie żywa pieśń Zeci Afonsa "Grândola, Vila Morena"

Źródło zdjęcia tutaj

25 kwietnia obchodzony jest w Portugalii jako rocznica Rewolucji Goździków – w tym roku już 41. W skrócie można powiedzieć, że był to wojskowy zamach stanu, który doprowadził do obalenia w Portugalii dyktatury Marcelo Cayetano (następcy Antónia Salazara). Nazwa, całkiem przyjemna dla ucha, pochodzi stąd, że żołnierzom wtykano w lufy karabinów właśnie goździki, a całe wydarzenie przebiegło niemal bezkrwawo – zginęły cztery osoby (z rąk tajnej policji DGS – Generalna Dyrekcja Bezpieczeństwa, dawna PIDE – Policja Międzynarodowa i Ochrony Państwa, podczas oblężenia jej siedziby). Następstwem tych wydarzeń była też dekolonizacja portugalskich terytoriów w Afryce i Azji oraz rozpoczęcie procesu demokratyzacji systemu politycznego Portugalii, w której od 1945 r. istniała dyktatura wprowadzona przez Antónia Salazara.

Zaczęło się od tego, że 25 kwietnia tuż po północy lizbońska rozgłośnia radiowa Rinasenza nadała zakazaną przez cenzurę pieśń Grândola, Vila Morena Alfonsa Zeki. Możecie jej posłuchać poniżej w kilku wykonaniach, w tym polską wersję w wykonaniu Edyty Geppert.

Zeca Afonso - Grândola, Vila Morena

Zeca Afonso - Grândola, Vila Morena (wersja z tekstem)

Amália Rodrigues - Grândola, Vila Morena

Edyta Geppert - Grândola, Vila Morena (z polskim tekstem)

Sara Tavares - Grândola, Vila Morena

Z okazji ubiegłorocznej, 40. rocznicy Rewolucji powstała polskojęzyczna Oficialna strona obchodów 40-lecia Rewolucji Goździków wWarszawie poświęcona tematyce portugalskiego przewrotu, gdzie w kalendarium dzień po dniu, a potem godzina po godzinie i kwadrans po kwadransie przytoczono historię działań, które doprowadziły do wydarzeń, których 25 kwietnia Portugalczycy obchodzą kolejne rocznice. Warto zajrzeć do zakładki O Rewolucji Goździków, gdzie oprócz kalendarium są też ciekawe fotografie, omówiono również temat rewolucji w komiksie i malarstwie.

Źródło zdjęcia tutaj

Wydarzenia z 25 kwietnia 1974 r. są dziś świętowane jako zwycięstwo nad wieloletnim uciskiem, izolacją kraju i odzyskaniem wolności w wielu znaczeniach tego słowa. Na ulicach każdego roku powstają nowe murale i plakaty upamiętniające opisywane wydarzenia. Poniżej kilka z tych, które powstały w Lizbonie z okazji ubiegłorocznej 40. rocznicy Rewolucji plus dwa znalezione na murze w Leirii.

Leiria

Leiria