Óbidos - miniprzewodnik

W pierwszej części miniprzewodnika znajduje się tekst, który znalazł się także w poście, a w dalszej części zamieszczam opis najciekawszych zabytków Óbidos. Zapraszam do lektury :)

Pierwsze wrażenie, jakie robi Óbidos na przyjezdnych, przywołuje na myśl krainę z baśni przeniesioną w jakiś tajemniczy sposób do świata realnego. Najczęściej widzimy miasteczko od strony autostrady, która biegnie nieopodal. Jawi nam się jako warowny gród otoczony wysokim murem zwieńczony obronnym zamkiem. Bajkowo.

Óbidos leży jakieś 85 km na północ od Lizbony i mniej więcej 20 km na południowy wschód od Peniche, w dystrykcie Leiria. To niewielkie miasteczko, w którym żyje około 11 tys. mieszkańców. Zabytkowa część właściwie nie zmieniła się od wieków, nie powstają tam nowe budynki, a całość została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO. Miasto rozbudowuje się tylko poza zabytkowymi murami, choć i w bezpośrednim sąsiedztwie jest to ograniczone odpowiednimi przepisami. Zabudowania wewnątrz XVI-wiecznych murów są białe z żółtymi lub niebieskimi wykończeniami, pokryte czerwoną dachówką. Pomiędzy nimi prowadzi labirynt krętych brukowanych uliczek. Niemal wszędzie rosną rozłożyste bugenwille, które robią piorunujące wrażenie w połączeniu z estetyką zabudowań. Mieści się tam sporo jak na tak małą powierzchnię kościołów, pręgierz, zamek, ale także np. poczta. No i oczywiście mnóstwo stylowych restauracji i kafejek, w których można przysiąść na coś pokrzepiającego przed wspinaczką po murach.

Przyjeżdżając do Óbidos samochodem najlepiej zostawić pojazd na parkingu, gdzieś przed zabytkową częścią miasta, wjazd zresztą i tak jest utrudniony jeśli nie jest się mieszkańcem, a poza tym wkraczając do miasta przez zabytkową południową bramę Porta da Vila zgłębiamy swoje estetyczne odczucia pojawiające się podczas wizyty w Óbidos. Z kolei przystanek autobusowy jest niemal dwa kroki od murów. Przyjeżdżając autobusem od strony Lizbony trzeba przejść przez ulicę i dalej nieco pod górkę wkracza się do świata Óbidos.

Wprawne oko dostrzeże na murach od strony zachodniej pozostałości po elementach służących do cumowania łodzi, bowiem parę wieków temu Óbidos leżało nad... oceanem. Nanoszone przez wodę piaski znacząco oddaliły brzeg i dziś ta informacja wywołuje raczej zdumienie, ale tak właśnie było jeszcze kilka kilkaset lat temu.

Miasto zostało założone jeszcze przez Celtów, którzy w III w. p.n.e. zbudowali tu osadę, następnie było centrum handlu Fenicjan. Później przebywali tutaj Rzymianie, którzy przypuszczalnie dali nazwę Óbidos, która prawdopodobnie pochodzi od łacińskiego oppidum („cytadela” lub „ufortyfikowane miasto”). Badania archeologiczne potwierdzają rzymskie pochodzenie zamku, a dokładnie podstawy jego wieży. Po upadku Rzymu miasto znalazło się pod wpływem Wizygotów. W 1148 r. tereny zostały przejęte od Maurów przez pierwszego portugalskiego króla Afonso Henriquesa. W 1210 roku król Afonso II podarował Óbidos swojej narzeczonej, królowej Urraca, która zajęła się miastem jak własnym dzieckiem, pielęgnując je i zmieniając tak, że z garnizonowego stało się królewskim grodem, przekazywanym potem jako prezent ślubny kolejnym królowym, zostając miastem królowych do roku 1833.

Za panowania króla Dinisa I (panował w latach 1279–1325) przebudowano

zamek wraz z murami poprzez wzmocnienie struktury z wapienia i marmuru i dodanie nowych elementów. W XIV w. z inicjatywy króla Fernando powstała twierdza.

Kościół Santa Maria powstał na ślub króla Alfonsa V z księżną Izabellą de Coimbra (z Coimbry), który miał miejsce 15 sierpnia 1441 r. – oboje byli jeszcze dziećmi, mając odpowiednio 9 i 10 lat. W 1513 r. król Manuel I (1495–1521) wprowadził reformy administracyjne nadając Óbidos oficjalny statut i przekwalifikowując jego główne tereny w obszary miejskie.

Trzęsienie ziemi z 1755 r. uszkodziło wiele obiektów w miasteczku, w tym zabytkowe kościoły. Ucierpiało wiele budynków architektury arabskiej czy średniowiecznej. Wojny napoleońskie również miały wpływ na Óbidos, zwłaszcza prowadzona w pobliżu bitwa o Roliça. w pierwszej połowie lat 70. XX w. miasto było centrum spotkań działaczy zaangażowanych w wydarzenia, które doprowadziły w 1974 r. do Rewolucji Goździków.

Współcześnie urok Óbidos przekształcił to miasteczko w popularny turystyczny ośrodek, co czasami, zwłaszcza w weekendy sprowadza tu tylu turystów, że traci ono swą magię. Najlepiej wybrać się tutaj w tygodniu bądź w miesiącach wiosennych i jesiennych, gdy jest jeszcze ciepło, a turystów znacznie mniej.

Ulubieniec mieszkańców i turystów

Óbidos na filmiku: http://www.1001topvideos.com/medieval-vila-de-obidos/

Ciekawostki

• W Óbidos ma siedzibę jeden z najlepszych w Europie kompleksów golfowych Praia de’l Rey.
• Zamek ma status Pousady, jednocześnie mieści się w nim elegancki hotel.
• W mieście organizowany jest Międzynarodowy Festiwal Czekolady, który w 2015 r. trwa od 16 kwietnia do 3 maja.
• Co roku w połowie lipca organizowany jest tutaj średniowieczny festyn A Feira Medieval de Óbidos, podczas którego odbywają się średniowieczne jarmarki, walki, występy muzyczne i oferowane jest jedzenie nawiązujące do tamtych czasów.
• Z wiśni pochodzących z okolicznych sadów wiśniowych produkowana jest pyszna nalewka Ginjinha de Óbidos. Tradycyjna ginjinha wyrabiana jest domowym sposobem od pokoleń.

Ginhinja de Óbidos

Miniprzewodnik 

Kościół św. Jana Baptysty (Igreja de S. João Baptista) – ufundowany przez królową Izabelę w 1309 r., początkowo był kaplicą św. Wincentego obsługującą wiernych trędowatych. W XVI w. rozbudowano ją, a dziś mieści się tu Muzeum Parafialne w Óbidos.

Igreja de S. João Baptista (źródło zdjęcia tutaj)

Brama Miejska (Porta da Vila) – główne wejście do miasta, powstała w przybliżeniu w 1380 r. W XVIII w. przeznaczono ją na kaplicę patronki Óbidos, Matki Bożej Miłosierdzia. Azulejos pokrywające wnętrze pochodzą z XVIII w. i przedstawiają sceny biblijne. Brama odgrywa duże znaczenie podczas widowiskowych procesji przy świecach podczas 2-tygodniowych obchodów wielkanocnych.

Porta da Vila

Porta da Vila

Padrão Camoneano – pomnik ustawiony w 1932 r. w hołdzie XVI-wiecznemu portugalskiemu poecie Luísovi Vaz de Camõesowi. Podobne monumenty pojawiają się jedynie w miejscach, o których mowa w jego poemacie Os Lusiadas (polski tytuł Luzjady). Pomnik zaprojektował architekt Raúl Lino.

Pedrão Camoneano

Ratusz (Paços do Concelho) – dwór z XVI w., był rezydencją księży z Óbidos. Na elewacji znajduje się herb królewski z 1740 r.

Paços do Concelho (źródło zdjęcia tutaj)

Kościół św. Piotra (Igreja de São Pedro) – oryginalnie gotycka świątynia, była przebudowana po trzęsieniu ziemi w 1755 r. Wewnątrz znajduje się ołtarz z pozłacanego drewna z XVII/XVIII w. Spoczęły tu po śmierci szczątki znanej malarki Josefy de Óbidos (zm. 22 lipca 1684 r.).

Igreja de São Pedro

Kaplica św. Marcina (Capela de São Martinho) – gotycka świątynia z interesującym sklepieniem, ufundowana w 1331 r. przez Fedro Fernandes de Pó, duszpasterza Lizbony. Własność miasta Óbidos od 1998 r.

Capela de São Martinho (źródło zdjęcia tutaj)

Kościół Miłosierdzia (Igreja de Misericórdia) – ufundowany przez królową Eleonorę na pocz. XVI w. Wewnątrz znajduje się renesansowa ambona i XVII-wieczne pokrycie kafelkowe oraz barokowy portyk.

Igreja de Misericórdia (źródło zdjęcia tutaj)

Igreja de Misericórdia (źródło zdjęcia tutaj)

Muzeum Abílio de Mattos e Silva (Museu Abílio de Mattos e Silva Museum) – dawny ratusz, sąd miejski i więzienie. Otwarty jako muzeum w 1970 r., w ostatnich latach zmodernizowany i zaadaptowany na dom prac artysty Abílio de Mattos e Silva – malarza i scenografa.

Museu Abílio de Mattos e Silva Museum (źródło zdjęcia tutaj)

Kościół Mariacki – Matki Kościoła (Igreja de Santa Maria – Igreja Matriz) – zbudowany na miejscu istniejącej wcześniej świątyni Wizygotów, później używanej jako meczet. Przebudowywany wiele razy. Na ścianach kościoła wiszą obrazy Josefy de Óbidos. Znajdujący się tam grobowiec D. João de Noronha jest uznawany za arcydzieło okresu renesansu. Niebiesko-białe pokrycia kafelkowe pochodzą z XVII w.

Igreja de Santa Maria – Igreja Matriz

Igreja de Santa Maria – Igreja Matriz

Igreja de Santa Maria – Igreja Matriz

Igreja de Santa Maria – Igreja Matriz, grobowiec D. João de Noronha

Igreja de Santa Maria – Igreja Matriz

Plac fontanny św. Marii (Chafariz da Praça de Sta. Maria) – fontanna założona przez królową Katarzynę Austriacką w XVI w., zasilana przez miejski akwedukt, była najważniejszą fontanną Óbidos.

Chafariz da Praça de Sta. Maria (źródło zdjęcia tutaj)

Dwór Świętej Marii/Muzeum Miejskie (Solar da Praça de Sta. Maria /Municipal Museu) – jeden z najbardziej znaczących budynków w mieście. Po przebudowie w XVIII w. otrzymała go rodzina królewska, później był rezydencją malarza Eduardo Malty. Od 1977 r. jest własnością miasta, obecnie jest siedzibą muzeum miejskiego.

Solar da Praça de Sta. Maria (źródło zdjęcia tutaj)

Pręgierz (Pelourinho) – wzniesiony w 1513 r. jako symbol władzy miejskiej. Był miejscem, gdzie przestępcy byli poddawani karze. Jest na nim herb królowej Leonor de Lencaster, przedstawiający sieci upamiętniające jej syna, którego ciało zostało znalezione w Tagu przez miejscowego rybaka.

Pelourinho, budynek za nim to Casa da Pelourinho (źródło zdjęcia tutaj)

Dom Pręgierza (Casa da Pelourinho) – cyberprzestrzeń i Miejska Galeria Sztuki.

Casa da Pelourinho (źródło zdjęcia tutaj)

Telheiro (Szopa/ganek miejski) – zbudowany w średniowieczu i przebudowany w XVI w. Jest to miejsce, gdzie pracownicy rolni gromadzili się, by być zatrudnionym do pracy na dany dzień. Telheiro był też używany jako balkon honorowy dla uroczystości odbywających się na placu św. Marii.

Telheiro

Kościół św. Jana (Igreja de Santiago) – wybudowany w 1186 r. z rozkazu króla Sancho I. W czasie trzęsienia ziemi w 1755 r. został całkowicie zniszczony. Świątynia służyła zamkowemu garnizonowi wojskowemu oraz dworzanom podczas pobytu w Óbidos. Dziś pełni rolę Miejskiego Audytorium.

Igreja de Santiago

Zamek (Castelo) – prawdopodobnie rzymskiego pochodzenia, był przebudowany w okresie islamskim. Oprócz pełnienia funkcji militarnych był także Pałacem Królewskim. Odrestaurowany i powiększony przez kolejnych królów. W 1950 r. stał się pierwszym historycznym Pousada w Portugalii.

Castelo

Mury zamku (Cerca do Castelo) – dawniej plac broni, obecnie znajdują się tam dwa amfiteatry.

Cerca Castelo

Mury miejskie (Muralhas) – wybudowane między XII a XIV w., mają obwód 1565 m, można spacerować po ich nieregularnie wybrukowanych parapetach.

Muralhas

Muralhas

Kościół Matki Bożej z Góry Karmel (Igreja de Nossa Senhora do Carmo) – rzymska świątynia dedykowana Jowiszowi, zamieniona na chrześcijańską w okresie Wizygotów (V–VIII w.). W XIV i XV w została przebudowana i powiększona, ma gotycki portal.

Igreja de Nossa Senhora do Carmo (źródło zdjęcia tutaj)

Cynegetic Park (Parque Cinegético) – przyjemna piesza ścieżka na zboczu wzgórza Óbidos z lokalną florą i fauną.

Parque Cinegético

Nova Ogiva – odrodzona jako galeria eksponatów współczesnej sztuki, dawna Galeria Ogiva założona w 1970 r. Obecnie jest częścią Muzeum Miejskiego.

Nova Ogiva (źródło zdjęcia tutaj)

Wieża Albarrã (Torre Albarrã) – wybudowana za czasów króla Sancho I. Dawniej, w XII i XIII w. Ratusz Miejski i Skarbiec, później mieściło się tam zamkowe więzienie.

Torre Albarrã (na drugim planie)

Brama i kaplica MB Łaskawej (Porta do Vale ou de Nossa Senhora da Graça) – dawniej Brama Doliny (Padołu), wybudowana na przełomie XII i XIII w. Kaplicę zbudowano ku pamięci szlachetnej damy, która, zmuszona przez swojego ojca do trzymania się z daleka od swojego ukochanego ze względu na jego niższy status społeczny, umarła z miłości. W kaplicy można oglądać rzeźbiony kamienny ołtarz z 1722 r.

Porta ou de Nossa Senhora da Graça (źródło zdjęcia tutaj)

Kaplica Matki Boskiej z Monserrate (Capela de Nossa Senhora de Monserrate) – oryginalnie gotycka, w XVI w. przebudowana. Od 1730 r. dom tercjarzy św. Franciszka. Wewnątrz ściany pokrywają azulejos z XVII w.

Capela de Nossa Senhora de Monserrate widziana z murów miejskich

Fontanna Biquinha (Chafariz da Biquinha) – prawdopodobnie najstarsza fontanna w mieście z okresu średniowiecza, przebudowana w 1856 r. Jej wodę wykorzystywano do celów medycznych.

Chafariz da Biquinha

Akwedukt (Aqueduto) – został wybudowany za rządów królowej Katarzyny Austriackiej w 1575 r. Zapewniał wodę miejskim fontannom, spora część jego konstrukcji znajduje się pod ziemią. 

Aqueduto (w tle)

Aqueduto

Cmentarz w Óbidos (Cementerio de Óbidos) – cmentarz miejski przy rua da Porta da Vila, na którym oprócz współczesnych nagrobków można znaleźć wiekowe grobowce rodzinne, nierzadko dzieła sztuki architektoniczno-zdobniczej.

Na cmentarzu w Óbidos (fot. Joanna Burska)

Cmentarz w Óbidos (źródło zdjęcia tutaj)

Sanktuarium Pana Jezusa z Kamienia (Santuário do Senhor Jesus da Pedra) – jedna z najbardziej interesujących barokowych konstrukcji w Portugalii. Kościół jest niedokończony, na planie sześciokąta wpisanego w okrąg. Ma trzy kaplice, dwie wieże i wyróżnia go gra odwróconych okien. Położony jest nieco za miastem, przy drodze wyjazdowej w kierunku Peniche.

Santuário do Senhor Jesus da Pedra

Santuário do Senhor Jesus da Pedra