Co czytać w wolnym czasie, czyli nowości portugalskie na naszych półkach

Dawno nie pisaliśmy o książkach, a znowu kilka się zebrało w domowej biblioteczce. Nie wszystkie są nowe, ale wszystkie warte uwagi. A że teraz mamy więcej czasu na czytanie, być może znajdziecie coś dla siebie. Większość ze wspomnianych niżej pozycji to raczej propozycje poważniejsze (nawet naukowe), jednak wierzymy, że nie bedzie to dla Was przeszkodą w zagłębieniu się w lekturze :)

Poezje zebrane. Ricardo Reis  

Fernando Pessoa

Przekład Wojciech Charchalis

Lokator 2019

Ricardo Reis to jeden z heteronimów Farnanda Pessoi, a prezentowany zbiór stanowi bodajże całość jego poezji. Tom podzielono na Ody – księga pierwsza (poumerowane od I do XX) i Ody i inne wiersze (169 wierszy). Z przedmowy Ewy Łukaszyk dowiadujemy się sporo o Ricardo Reisie i heteronimach Pessoi w ogóle, poznajemy sporo szczegółów z jego życia, istotnych przy powstawaniu poezji. O samych wierszach też można przeczytać, jednak sama poezja nie zawiedzie miłośników Pessoi – wręcz przeciwnie – to wisienka na torcie wydanych dotąd w Polsce wierszy mistrza z Portugalii.

Mgławica Pessoa. Literatura portugalska od romantyzmu do współczesności

Ewa Łukaszyk

Ossolineum 2019

Jak czytamy na ostatniej stronie okładki, literatura portugalska jest niejako przeciwieństwem Portugalii, którą znamy z albumów i kart przewodników turystycznych i trudno się z tym nie zgodzić. Czytamy również, że Mgławica Pessoa jest kluczem do zrozumienia Portugalii i jej problemów. Jeśli czytaliście przynajmniej niektóre portugalskie książki wydane Polsce, ta pozycja może być dla Was. Jeśli nie czytaliście, być może Was zachęci albo podpowie, od czego zacząć lekturę. Jednak nie jest to pozycja z serii lekkich, łatwych i przyjemnych i nie wszyscy przez nią przebrną, warto jednak spróbować. Zachęcają już tytuły niektórych rozdziałów, z Saudae na czele. Jeśli czytaliście książki choćby José Luísa Peixoto, Afonso Cruza, José Marii Eça de Queirós, António Lobo Antunesa, Gonçalo M. Tavaresa czy w końcu José Saramago, znajdziecie tu coś dla siebie.

Fenomen fado na przykładzie Polski. Poetyka i performance

Nina Pielacińska

Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego 2018

Ciekawa pozycja, która ukazała się już jakiś czas temu. Doskonała lektura przede wszystkim dla miłośników fado, którzy chcą się dowiedzieć czegoś więcej o tym gatunku lub skonfrontować swoją wiedzę z tą zawartą w książce. Znajdziemy tu i wprowadzenie z historią gatunku, bardziej naukowe rozważania o fado, w tym typologię pieśni ze względu na budowę stroficzną, formę muzyczną i na miejsce powstania. Ogromnym plusem mogą być dla Was pojawiające się w tekście tłumaczenia najbardziej znanych, i tych nieco mniej, utworów fado, a także sylwetki artystów polskiego fado – zaliczono tu do nich Marzenę Nieczuja Urbańską, João de Sousę, Kingę Rataj i Natalię Juśkiewicz.

„Gdzie ziemia się kończy, a morze zaczyna”. Szkice polsko-portugalskie

Magdalena Bąk, Lidia Romaniszyn-Ziomek

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2016

Zbiór siedmiu szkiców dotyczących głównie polskich tekstów wchodzących w różnego rodzaju relacje z literaturą, sztuką i kulturą portugalską. Autorki „wydobywają” najbardziej interesujące przykłady polsko-portugalskich związków literackich i robią to bardzo udanie. Jak czytamy we wstępie, autorki chcą nam opowiedzieć o Portugalii wyczytanej z dzieł polskich autorów tworzących od XIX wieku do współczesności. W tym celu odkrywają dla czytelnika zaskakujące spostrzeżenia i nieoczekiwane komentarze, tworząc bardzo ciekawą publikację i przybliżając nieco Portugalię do Polski. Do kupienia tutaj.

Camões i smak sardynek. Dziewiętnastowieczne polskie relacje z podróży do Portugalii

Magdalena Bąk

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2019

Kolejna pozycja Magdaleny Bąk, tym razem skupiająca się na polskich tekstach z XIX wieku traktujących o podróżach do Portugalii. Mimo iż w tamtym okresie Portugalia od Polski była w pewnym sensie dużo bardziej odległa, Polacy podróżowali do tej dalekiej krainy, a niektórzy z nich na szczęście opisywali swoje wrażenia (lub ich brak), dzięki czemu możemy poznać, za pośrednictwem autorki, ówczesne zwyczaje, wrażenia w zderzeniu dwóch rzeczywistości i sposoby podróżowania. Poznajemy zapiski m.in. Karola Dembowskiego, Adolfa Pawińskiego czy Wincentego Lutosławskiego. Jeden z tekstów zahacza nawet o Maderę, która wydaje się być jeszcze bardziej nierealna podróżniczo w tamtym czasie. Do kupienia tutaj.

Moich 30 lat z Amálią Rodrigeus. Opowiada Estrela Carvas

Wspomnień wysłuchała i spisała je Maria Inês de Almmeida

Tłumaczenie i przypisy Grażyna Jadwiszczak

Biblioteka Iberyjska 2019

Prawdziwa gratka dla fanów królowej fado. Opowieści przyjaciółki i asystentki Amálii, która spędziła ze swoją idolką 30 lat życia mieszkając w jej domu, asystując przy organizacji koncertów i spędzając z nią czas wolny. Dzięki tym opowieściom czytelnicy dowiedzieli się wielu nieznanych dotąd faktów z życia Amálii, nawet tego zawodowego. Historia tej znajomości zaczyna się w Angolii, gdzie przeprowadzili się rodzice Estreli, i gdzie... nie poszła ona na swój pierwszy koncert Amálii, którą ubóstwiała już jako dziecko. Z opowieści Estreli dowiecie się, jak to Amalia chciała być tancerką, jak wielkim nałogiem było dla niej palenie papierosów i… picie herbaty. Przy czym najchętniej zasypiała, dlaczego kradła kwiaty z cudzych ogrodów i do kogo lubiła się modlić. Dodatkowo książka opatrzona jest archiwalnymi zdjęciami bohaterek. Do kupienia tutaj.

The Lisbon Studio. Antologia

Różni autorzy

Tłumaczenie Jakub Jankowski

Timof Comics 2019

Wydanie to jest zapewne gratką dla fanów komiksu portugalskiego, którego w Polsce nie wydaje się zbyt dużo. Antologia zawiera wybrane komiksy, które ukazały się w czterech numerach wydawanej w Portugalii The Lisbon Studio Series. Prace większości autorów zawartych tu komiksów były już w Polsce publikowane w innych tomach, jednak taki zestaw pojawia się po raz pierwszy. Wśród autorów znaleźli się Filipe Andrade, Ricardo Cabral, Nuno Duarte, Joana Afonso, Nuno Saraiva, Pedro Moura, João Tércio i Marta Teives.