100. urodziny portugalskiej poetki Natálii Correi

 

źródło zdjęcia tutaj

W tym roku obchodzimy 100. urodziny Natálii Correi, portugalskiej poetki, ale także pisarki, działaczki  czy parlamentarzystki. Urodziła się 13 września 1923 roku (a więc dokładnie jutro obchodziłaby 100. urodziny), a zmarła na atak serca 16 marca 1993 roku, pół roku przed siedemdziesiątymi urodzinami.

To wyjątkowa postać w literaturze portugalskiej, ważny głosem antyfaszystowskiego ruchu oporu, wysoko ceniony za odwagę obywatelską i obronę wartości, w które wierzyła. Jako działaczka, Nátalia Correia była organizatorką spotkań literackich, artystycznych i politycznych w swoim barze Botequim w Lizbonie. W 1966 roku skazano ją nawet na trzy lata więzienia w zawieszeniu za publikację tomu Antologia da Poesia Portuguesa Erótica e Satírica.

Była jednak przede wszystkim świetną poetką, której utwory były i nadal są wykorzystywane jako teksty utworów muzycznych, dlatego, jeśli słuchacie muzyki portugalskiej, pewnie otarliście się o niektóre z nich, nawet o tym nie wiedząc 😊 Ale o tym za chwilę.

W Polsce w zasadzie nie ma przekładów twórczości poetki. W 1996 roku w „Tyglu Kulturalnym” ukazał się przekład Magdaleny Starzyckiej zatytułowany Gdzie jest Dzieciątko Jezus? i to w zasadzie wszystko. Dopiero w tym roku Grażyna Jadwiszczak na potrzeby naszego Stowarzyszenia dokonała przekładu dwóch wierszy wykorzystanych do utworów muzycznych – niektórzy z Was pewnie śledzą na blogu zakładkę Pieśni fado w przekładzie, gdzie te tłumaczenia się znalazły.

Pierwszy z nich to Passageira da noite ze wstępem Zuzanny Szpury. Utwór jest wykonywany m.in. przez Joanę Amendoeirę do melodii o nazwie Fado Lopes, a ostatnio także przez Viviane (o czym nieco później). Wczytajcie się w przekład Grażyny Jadwiszczak, słuchając genialnej Joany:

 

Joana Amendoeira – Passageira da noite

Drugim przełożonym przez Grażynę wierszem poetki jest Ricochete, utwór który na swoją płytę Quatro Caminos nagrała Ana Laíns (piosenka w nieco innej wersji znalazła się też na płycie Any zarejestrowanej podczas koncertu jubileuszowego Artystki w Casino Estoril w 2020 roku). Ana śpiewa Rykoszet do tradycyjnej portugalskiej melodii z regionu Beira Baixa. Całość brzmi genialnie. Przeczytajcie i posłuchajcie:

 

Ana Laíns – Ricochete

Z okazji przypadających w tym roku setnych urodzin poetki w Portugalii organizowane są przeróżne przedsięwzięcia mające na celu uczcić jej pracę i dorobek. Są to m.in. wszelkiego rodzaju spotkania autorskie organizowane przez biblioteki, czytanie i wydawanie jej poezji itp. Jedną z ciekawszych inicjatyw, z której i Wy możecie skorzystać, jest płyta z wierszami Natálii Correi śpiewanymi przez znanych portugalskich Artystów. Album, zatytułowany Natália é Quando Uma Mulher Quiser, jest dostępny na Spotify. Znajdziecie na nim m.in. wspomniany utwór Passageira da noite, tyle że w zupełnie innym wykonaniu Viviane, ale także genialną Kátię Guerreiro w utworze Creio. Inni Artyści, których do wykonania zaprosił kompozytor utworów Renato Junior, to m.in. Ana Bacalhau, Mafalda Veiga, Rita Redshoes, Maria João czy Aurea. Płyta jest formą uczczenia pamięci poetki jako aktywistki, posłanki, zaangażowanej w walkę o prawa kobiet obywatelki – to rodzaj manifestu, który ma się wpasować w postawę, jaką prezentowała swoim życiem i działalnością Natália Correia. Artystki, biorące udział w nagraniach promują obecnie płytę za pomocą koncertów, będących jednocześnie formą upamiętnienia poetki.